menu

Zenit

Barbara Major

Zenit to punkt na niebie, dokładnie ponad głową obserwatora. Gdy słońce znajduje się w zenicie nie ma cienia, jest tylko światło. Obrazy Kingi Nowak, jak pisze Małgorzata Kitowska-Łysiak „uderzają świeżością motywów, które można określić jako ‘archeologiczno-antropologiczne’ („Archeologia”, „Instrument”). Malowane płasko, odważnie rozjaśnionymi barwami, wydają się nie tylko dekoracyjne, ale również intrygująco świetliste, jakby doświetlone słońcem w zenicie – przyciągają wzrok”. Tym co stanowi ich ukryty wymiar, przy całym rozświetleniu jest świadomość cienia. Przy czym nie chodzi tu o mrok egzystencjalny, raczej o ciemność wynikającą ze skrywania się przed nami rzeczy. Kinga Nowak buduje napięcie pomiędzy chęcią nadania formy światom minionym, a współczesnością. Autorka konstruuje niejako własne muzeum wyobraźni, z tą różnica, że eksponaty nie są odizolowane, ale są równorzędnymi aktorami w budowanych przez nią parateatralnych inscenizacjach. W wielu pracach prezentowanych na wystawie ucieleśnieniem mroku i tajemnicy jest maska. Pojawiają się jednak różnorodne wątki i motywy. Autorka przedstawia w swoich obrazach rozmaite miejsca, czasami są to antyczne ruiny, jak te w obrazie „Źródło”, w którym można rozpoznać także postać skoczka z Knossos czy figury bogini i mitycznych zwierząt z 12 w. p.n.e. Kiedy indziej zaś przywołuje sytuacje jakby rodem z relacji etnografów badających egzotyczne plemiona, w obrazach pojawiają się gwinejskie maski Fang i Gabon z paryskiego Musée de l’Homme, czy kolekcji Staatliche Museum zu Berlin, są nowożytne maski tanzańskie („Kozy”). Kompozycja obrazu „Dym” jest skonstruowana wokół zairskiej figury z drewna. Po obu stronach wyłaniają się egipskie rzeźby kobiecych torsów z 4500 r. p.n.e., a w tle gmachy berlińskiej Museuminsel. Na jednym z płócien kobieta w otoczeniu rasowych kotów pochyla się nad drewnianym instrumentem przypominającym postać człowieka – to subsaharyjska mbira, inaczej nazywana zanzą lub kalimbą. Wszystkie te symboliczne przestrzenie przywołują na myśl scenografie teatralne, odczucie to pogłębia jeszcze sposób ukazania postaci ludzkich, tak jakby część z nich była aktorami w rozgrywającym się spektaklu, inne zaś widzami – obserwatorami, podobne role przyjmują również zwierzęta. Poprzez odniesienia do sztuki prymitywnej, Autorka nawiązuje jednocześnie do kubizmu. Nie tylko poprzez przywoływanie prehistorycznych eksponatów, ale także poprzez geometryczny rysunek i sposób budowania formy oraz przestrzeni w obrazie. Jednak, jak pisze Małgorzata Kitowska-Łysiak „Artystka robi swego rodzaju unik – traktuje rzeczywistość jako punkt zaczepienia dla oka („Archeologia”), pretekst do pokazania, w jaki sposób wyzwala się z malarskich konwencji.”

Tym co stanowi ukryty wymiar tych obrazów, przy całym rozświetleniu jest świadomość cienia. Artystka buduje napięcie pomiędzy chęcią nadania formy światom minionym, a współczesnością. Konstruuje niejako własne muzeum wyobraźni, z tą różnicą, że eksponaty nie są odizolowane, ale są równorzędnymi aktorami w budowanych przez nią parateatralnych inscenizacjach. W wielu pracach prezentowanych na wystawie ucieleśnieniem mroku i tajemnicy jest maska. Pojawiają się jednak różnorodne wątki i motywy zaczerpnięte ze sztuki starożytnej Grecji, czy sztuki afrykańskiej. Nie tylko poprzez przywoływanie prehistorycznych eksponatów, ale także poprzez geometryczny rysunek i sposób budowania formy oraz przestrzeni w obrazie autorka nawiązuje do doświadczeń kubizmu. Prezentowany cykl obrazów Kingi Nowak zmusza patrzącego na nie widza do zadawania pytań o splatające je w całość wątki. Ona sama mówi o swoich pracach jako wyniku namysłu nad korzeniami oraz pragnieniu dotarcia do źródeł nadających osobistym zdarzeniom i przeżyciom sens w perspektywie kulturowej.

Tekst do wystawy „Zenit” MGS w Częstochowie, 2015 r.

Ostatnie wystawy

Refugees welcome

09-12.2023
Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Warszawa

Wyspia

01-12.2023
Zamek Królewski na Wawelu, Kraków

Ja, kot. Koty w sztuce Japonii i Zachodu

02-09.2022
Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, Kraków

Galeria Sztuki Polskiej XX+XXI w.

10.2021
Muzeum Narodowe w Krakowie

A-Kumulacje

04-05.2021
Kaliskie Biennale Sztuki

Między-czas

09-10.2020
Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora CRICOTEKA, Kraków / Copernicus Festival 2020

Co dwie sztuki to nie jedna

02-06.2020
Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa

Anamorfoza: Koło, Kwadrat

11.2019
Realizacja rzeźb w parku Muzeum Fotografii
w Krakowie, Strzelnica

Zaburzenia realności

09-10.2019
Miejska Galeria Sztuki im. Jana Tarasina, Kalisz

Wojowniczka

06.2019
Realizacja rzeźby w przestrzeni publicznej, Opole

Dramaturgia przestrzeni

02-03.2018
MODEM Centrum Sztuki Nowoczesnej
i Współczesnej, Debreczyn, Węgry

Całkiem możliwe

12.2017-01.2018
Galeria lokal_30, Warszawa

Aktualności

Plakat do XXIII Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena, Warszawa 2019 | beethoven.org.pl